Met het uitbreken van de COVID-19 pandemie, is alle electieve chirurgie opgeschort. Daarmee is ruimte gemaakt voor de acute zorg voor coronapatiënten. Primaire heup- en knieprothesiologie bij vergevorderde osteoartritis vallen onder electieve chirurgie.
Relevantie van tijdige heup- en knieprosthesiologie
De vraag naar heup- en knieprothesiologie is de afgelopen jaren sterk gestegen. Een snelgroeiende groep YEPs (Young Elderly Persons), die fit en actief is – en wil blijven – is hier de directe oorzaak van. De opbrengsten van heup- of knievervanging voor YEPs met vergevorderde artritis zijn hoog: ze verhogen de mobiliteit en hebben daarmee een gunstige invloed op het sociale leven. Ze verminderen pijn, wat leidt tot minder opioïdengebruik en een verhoogd welbevinden van de patiënt. Daarbij werken ze preventief op hart- en vaatziekten en verbeteren de algemene gezondheid.
Uitstel van de ingreep wordt geassocieerd met minder gunstige uitkomsten van de procedure. We zien dan een toename in revisies en re-operaties.
Sociaal-economische gevolgen van uitstel
Een beperkte toegang tot heup- of knieprothesiologie heeft daarom grote gevolgen voor zowel de individuele patiënt als onze gezondheidszorg en sociale voorzieningen. Niet alleen leiden ze tot hogere zorgkosten, ze leiden bijvoorbeeld ook tot ziekteverzuim of arbeidsongeschiktheid.
Hoewel het uitstel van heup- of knievervanging geen directe levensbedreigende gevolgen heeft, is het daarom wél zaak om zodra de omstandigheden dit toestaan deze behandelingen weer op te starten.
Ontwikkeling corona-pandemie
De ontwikkeling van het aantal besmettingen met COVID-19, het aantal ziekenhuisopnames en het aantal overledenen wordt in Nederland nauwkeurig gemonitord. De gegevens van het RIVM laten momenteel een afname van ziekenhuisopnames en overledenen per dag zien. Daarmee lijken de huidige preventieve maatregelen de verspreiding van het virus in Nederland te mitigeren. De meeste landen in Europa laten een vergelijkbare trend zien. Nu het aantal COVID-19-patiënten afneemt, wordt het ook beter mogelijk om corona- en niet-coronazorg te scheiden. Deze ontwikkeling is belangrijk voor de veiligheid van patiënt en zorgprofessional.
Hervatten electieve heup- en knieprosthesiologie overwegen
Daarmee zijn we in de meeste Europese landen op het punt gekomen waarop we de herstart van electieve heup- en knieprothesiologie in een “post”-pandemische periode kunnen gaan overwegen. We moeten ons daarbij bezinnen op maatregelen om de veiligheid van zowel patiënt als zorgprofessional te garanderen.
Veligheidsaspecten
Voor het hervatten van heup- en knieprothesiologie tijdens de COVID-19-pandemie, moeten we nadenken over drie veiligheidsaspecten:
- Achterwacht
Zowel in ziekenhuis- of outpatient-setting zal er voldoende capaciteit moeten zijn om adequaat te reageren op onvoorziene calamiteiten. De hoeveelheid COVID-19-patiënten geeft op dit moment nog een te grote druk op de zorgcapaciteit. - De veiligheid van de patiënt
Chirurgie is een aanslag op het lichaam. Hoe minimaliseren we de kans op COVID-19-ziekte in de periode na de operatie? - De veiligheid van het personeel
Zorgprofessionals lopen hoog risico tijdens deze pandemie. Hun risico op besmetting is hoger, maar ook het risico om getroffen te worden door de ernstigste vorm van COVID-19 is hoog.
Richtlijnen
Zowel in Nederland als vanuit de AAOS zijn er richtlijnen opgesteld voor electieve chirurgie tijdens de COVID-19-pandemie. Het Nederlandse comité stelt daarbij dat er slechts beperkt wetenschappelijke basis is voor dergelijke richtlijnen. Er is daarom veel ruimte voor interpretatie van data en een uitwisseling van standpunten. Het comité heeft daarbij als doel om handvatten te bieden voor het bewaken van de veiligheid van zowel patiënt als zorgprofessional.
De volgende richtlijnen zijn beschikbaar:
- Overweeg electieve chirurgie zorgvuldig. De capaciteit voor intensieve zorg moet zoveel mogelijk beschikbaar blijven voor (semi-)acute patiënten.
- Opereer zo veel mogelijk onder epidurale verdoving. Vermijd algehele anesthesie. Zo blijven de sedativa zoveel mogelijk beschikbaar voor geïntubeerde COVID-19-patiënten.
- Voer voorafgaand aan de procedure een diepe nasopharyngale swab uit om de mogelijke aanwezigheid van een COVID-19-infectie aan te tonen. Tevens beveelt ze een CT-pneumothorax aan voor patiënten die onder algehele anesthesie geopereerd worden.
Deze richtlijnen zijn nog niet aangepast aan de huidige Nederlandse situatie, waarin het aantal coronabesmettingen lijkt te dalen. In Amerika daarentegen, stellen experts dat de curve zijn hoogtepunt nog niet heeft bereikt.
Zoeken naar een optimaal traject voor een veilige herstart
De wetenschappelijke basis voor veiligheidsmaatregelen bij electieve chirurgie tijdens de COVID-19-pandemie is nog beperkt. Daarom is het van belang dat we nu gezamenlijk tot een optimaal traject komen om electieve heup- en kniechirurgie te hervatten.
Er zijn daarbij talloze zaken om in overweging te nemen. Als eerste willen we blijven benadrukken dat deze ingrepen electief zijn. Daarom kunnen we in dit scenario de veiligheid van patiënt en zorgprofessional vooropstellen.
Verder lijkt het zinnig om de aanbevelingen op te delen in drie aandachtsgebieden:
- De preoperatieve fase
- De perioperatieve fase
- De postoperatieve fase
Ons motto blijft: mobiliteit is kwaliteit van leven.
Laten we de details van dit proces gezamenlijk vormgeven. Dat garandeert een weloverwogen herstart van electieve heup- en kniechirurgie. Daarbij houden we in het achterhoofd dat deze aanbevelingen van toepassing kunnen zijn bij het hervatten van alle electieve chirurgie.
Meedenken
De komende 4 weken zullen we in een serie artikelen op LinkedIn ingaan op de diverse aandachtsgebieden, de gevolgtrekkingen en vervolgstappen. Alle steun en inbreng is hierbij van harte welkom. Laten we samenwerken om de veiligheid bij heup- en knievervanging in coronatijd te garanderen.
Meedenken? Neem contact op met: nanne@nannekort.com
Namens het COVID-19 en primaire heup- en knievervangingsteam, mogelijk gemaakt door de European Hip Society en European Knee Associates.
Bekijk het Engelse artikel op LinkedIn om mee te denken. Hier vind je ook alle bronnen.